18 Nisan 1999 Seçimleri

TBMM 21. dönem milletvekillerinin seçildiği genel seçimlerle, yerel yönetimlerin seçildiği yerel seçimlerdir. Siyasi yaşama etkisi çoğunlukla genel seçim sonuçları üzerinden değerlendirilir. 18 Nisan 1999 seçimleri, siyasi tarihiminizin büyük değişimlerinden birini tetikleyen seçimlerden bir tanesidir. Genel seçimler ile yerel seçimlerin ülke genelinde aynı gün yapıldığı tek seçimdir (bu durum 2020'ye kadar tekrar etmemiştir). 20 siyasi partinin katıldığı seçimler, 1950 seçimlerinden sonra en fazla partinin katıldığı seçimler olarak kaydedilmiştir. Seçimden kısa süre önce terörist başı Abdullah Öcalan'ın yakalanıp Türkiye'ye getirilmesinin seçim sonuçları üzerinde çok etkili olduğu düşünülmektedir. CHP'nin barajın altında kalması, MHP'nin tarihinin en yüksek oy oranına ulaşması, DYP genel başkanı Tansu Çiller'in 1. sırada aday olduğu seçim bölgesinde CHP ülke genelinde barajı geçseydi seçilemeyecek olması, 18 Nisan 1999 seçimlerinin önemli noktaları olarak not edilmiştir.

Genel seçimlerden DSP %22.19 oy oranı ve 136 sandalye ile birinci parti, Alparslan Türkeş vefat ettikten sonra Devlet Bahçeli genel başkanlığında ilk kez seçime giren MHP %17.98 oy oranı ve 129 sandalye ile ikinci parti, Fazilet Partisi %15.41 oy oranı ve 111 sandalye ile üçüncü parti, ANAP %13.22 oy oranı ve 86 sandalye ile dördüncü parti, DYP %12.01 oy oranı ve 85 sandalye ile beşinci parti olarak meclise girmişlerdir. Yerel seçimlerde %11.08 oy alan CHP ise genel seçimlerde aldığı %8.71 oy oranı ile baraj altında ve meclis dışında kalmıştır. DSP, MHP'den 4 puandan fazla daha yüksek oy almasına karşın, MHP'nin seçmen başına düşen milletvekili sayısı daha yüksek olan küçük şehirlerde daha fazla oy alması sebebiyle iki partinin çıkardıkları milletvekili sayıları birbirine çok yakın sayıda olmuştur. Uzun aradan sonra bağımsız adaylar bu seçimde vekil seçilme başarısı göstermişlerdir (Mehmet Ağar, Ahmet Özal ve Bekir Gündoğan).

Yerel yönetimlere gelince, İstanbul, Ankara, Kayseri ve Konya Büyükşehir Başkanlıklarını Fazilet Partisi, İzmir, Bursa, Mersin ve Eskişehir Büyükşehir Başkanlıklarını Demokratik Sol Parti, Antalya, Kocaeli ve Gaziantep Büyükşehir Başkanlıklarını Cumhuriyet Halk Partisi, Adana ve Samsun Büyükşehir Başkanlıklarını ANAP, Erzurum Büyükşehir Başkanlığını MHP ve Diyarbakır Büyükşehir Başkanlığını HADEP kazandı.

Tarihimizin en uzun görev yapan azınlık hükümeti olan ANASOL-D hükümeti, Cumhuriyet Halk Partisi'nin dışarıdan verdiği destekle güvenoyu almıştı. Cumhuriyet Halk Partisi'nin hükümete dışarıdan destek verme koşulu, Aralık 2000'de yapılması gereken genel seçimlerin 18 Nisan 1999'daki yerel seçimler ile aynı gün yapılmasıydı. Hükümet görevine devam ederken, Ekim 1998'de ortaya çıkan Türkbank Skandalı sebebiyle CHP hükümetten desteğini çekti ve hükümet düştü. Yeni hükümet kurma çalışmaları güçlü bir hükümet ortaya çıkarmadı. TOBB eski başkanı ve Muğla milletvekili Enis Yalım Erez kendisine verilen hükümeti kurma görevine istinaden yürüttüğü çalışmalarda hükümeti kurma noktasına çok yaklaştı. Yalım Erez'in hükümeti kurması durumunda merkez sağ siyaset tabanının liderliğini üstlenmesi, tabanda uzun zamandır dile getirilmekte olan Anayol Partisi formülünü başarma olasılığı gündeme geldi. Mesut Yılmaz liderliğindeki ANAP, öteden beri Bülent Ecevit liderliğindeki bir azınlık hükümetini destekleyeceğini açıklamıştı. Yalım Erez'in çıkışından rahatsız olan DYP genel başkanı Tansu Çiller, 18 Nisan 1999'da yapılacak seçimin ertelenmemesi koşulu ile Bülent Ecevit başbakanlığındaki bir azınlık hülümetine güven oyu vereceklerini açıkladı. 56. hükümet kuruldu. Bülent Ecevit 11 Ocak 1999 tarihinde başbakan oldu.

Türkiye 18 Nisan seçimlerine gidiyordu. 15 Şubat 1999'da terörist başı Abdullah Öcalan Nairobi'den Türkiye'ye getirildi. Terörle mücadelede elde edilen bu tarihi başarının, dönemin iktidar partisi lehine oy artışına yol açtığı düşünülmektedir. Bu arada Abdullah Öcalan'ın Türkiye'den kaçarken yaşadığı Suriye, İtalya, Rusya, Yunanistan, Kenya macerası sırasında milliyetçi duyguların ön plana çıktığı bir süreç yaşanması sebebiyle Milliyetçi Hareket Partisi oylarını da arttırıcı yönde etki yaptığı düşünülmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi her ne kadar hükümette yer almadan dışarıdan destek verme konumunda olsa da, seçmen tarafından koalisyon ortaklarını yarı yolda bırakan parti olarak algılandığı ve bu sebeple barajın altında kaldığı düşünülmektedir.

Seçimden sonra Bülent Ecevit başbakanlığında, kamuoyunda ANASOL-M hükümeti olarak anılan 57. hükümet kuruldu. MHP, 22 yıl sonra hükümete girdi. Deniz Baykal, CHP genel başkanlığından ayrıldı. Fazilet Partisi, ana muhalefet partisi görevini üstlendi. Devlet Bahçeli, Alparslan Türkeş sonrası girdiği ilk seçimde rüştünü ispatladı ve MHP genel başkanlığındaki konumunu güçlendirdi.

ANASOL-M hükümeti, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyesi olması önünde Kıbrıs meselesinin koşul olarak kullanılamayacağını AB'ye kabul ettirecekti. İdam cezasının kaldırılmasına, Ahmet Necdet Sezer'in cumhurbaşkanı seçilmesine önderlik edecekti. Tarihimizin en büyük doğal felaketi olmaya aday 17 Ağustos depremi sebebiyle oluşan yaralarımızı saracaktı. Memur alımlarını KPSS ile yapmaya başlayacaktı. Hükümet etme hatalarından mı, başka sebeplerden mi kaynaklandığı bir türlü anlaşılamayan Şubat 2001 ekonomik krizine iktidarda yakalanacak ve bunun siyasi bedelini ödeyecekti. Kemal Derviş'e ekonominin dümenini teslim edip, ekonomide toparlanma sürecini başlatacaktı.
18.04.2020 Geni
daha iyi hizmet verebilmek için çerez (cookie) kullanıyoruz. detaylı bilgi için tıklayın